Wartościowanie stanowisk pracy jest procesem analizy i taryfikacji stanowisk pracy w celu stworzenia stawek płacowych, które obiektywnie kompensują poziom umiejętności, wysiłku, doświadczenia i odpowiedzialności wymagany na poszczególnych stanowiskach pracy, tak by poziom wynagrodzeń na poszczególnych szczeblach zatrudnienia, jak również na podobnych stanowiskach sektora pozostawały w odpowiedni proporcjach do siebie (Farwell, S.F. Wycena Stanowiska Pracy).
Prace rozpoczynają się od przedstawienia pracownikom zasad wartościowania, a kończą prezentacją wyników (jawność). Sporządza się opisy wszystkich stanowisk z uwzględnieniem wyników wartościowania. Pracownicy i przełożeni sprawdzają zgodność opisu. Wszystko dodatkowo weryfikuje Zespół Akceptujący składający się z przedstawicieli pracowników. Wyniki prac, w tym kategorie zaszeregowania i siatkę płac, przedstawia raport. Przebieg wartościowania stanowisk pracy przedstawia poniższy schemat.
Kryteria wartościowania decydują o tym, w jakiej kategorii zaszeregowania znajdą się poszczególne stanowiska. Do podstawowych kryteriów (które w razie konieczności można poszerzyć) należą: zarządzanie, reprezentacja, złożoność i kompetencje. Szczegóły przedstawia poniższy schemat.
Kombinacja odpowiedzi na zastosowane wskazuje (wg schematu poniżej) właściwą kategorię zaszeregowania. Na przykład stanowisko kierownika zespołu projektowego, na którym koniecznym jest posiadanie specjalistycznych uprawnień potwierdzone egzaminem państwowym znajdzie się w 18 kategorii zaszeregowania. Numeracja kategorii ustalana jest ze zleceniodawcą.
Znając kategorię zaszeregowania oraz wynagrodzenie każdego ze stanowisk łatwo obliczyć jaka jest relacja między wynagrodzeniami a wymaganiami. Jeżeli istnieje, to można ją przedstawić za pomocą krzywej (trendu) i obliczyć wskaźnikiem dopasowania (im bliżej 1 tym lepiej). Oblicza się minimalną i maksymalną wysokość wynagrodzenia w danej kategorii zaszeregowania tak, aby trend przechodził przez ich średnią. Dzięki temu bilansujemy fundusz wynagrodzeń. Nie wszystkie stanowiska otrzymują wynagrodzenie zgodnie z kategorią zaszeregowania. Wyjątki te należy z czasem uregulować. Przykładową siatkę płac z kategoriami zaszeregowania przedstawia poniższy schemat.
Efektem prac wartościowania stanowisk pracy jest:
- wartościowanie stanowisk zgodnie z wymaganiami
- aktualne opisy stanowisk
- kategorie zaszeregowania i siatka płac
- raport informujący jak kształtować wynagrodzenia w oparciu o otrzymane wyniki